Metody, techniki i narzędzia badawcze

Aby prawidłowo rozpatrzyć problemy zawarte w tej pracy należy wybrać właściwą metodę badawczą. Badania naukowe, jako celowe poznanie rzeczywistości mogą być realizowane wieloma różnymi metodami, wzajemnie uzupełniającymi się po to, aby obraz badanej rzeczywistości był odpowiedni, dokładny i w miarę wyczerpujący.

            Spośród wielu definicji metody badawczej za najbardziej adekwatną do niniejszej pracy uznałam definicję A. Kamińskiego, który metodę badawczą formułuje jako " zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych, obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania problemu naukowego". ( A. Kamiński, 1970, s. 39)

            W takim rozumieniu metoda jest zespołem czynników i zabiegów zmierzających do poznania określonego problemu. Jest to pewnego rodzaju charakter działania, jaki podejmujemy dla zdobycia interesujących nas danych.

            Poprawnie stosowana metoda według J. Sztumskiego powinna spełniać następujące warunki:

·        " jasności ( by była powszechnie zrozumiała i rozpoznawana),

·        jednoznaczności ( by wykluczała dowolność stosowania odpowiednich zasad regulatywnych),

·        ukierunkowania ( tzn. podporządkowania przyjętemu celowi badań),

·        skuteczności ( by umożliwiała osiągnięcie przyjętego celu),

·        owocności ( rozumianej jako możliwość uzyskania nie tylko spodziewanych głównych rezultatów, a także i wyników pobocznych),

·        ekonomiczności ( możliwość uzyskania zamierzonych rezultatów przy możliwie niskim stopniu zużycia sił i środków)". ( J. Sztumski, 1994, s. 39)

            W mojej pracy podstawową metodą zastosowaną do zbierania materiału empirycznego był sondaż diagnostyczny.

            T. Pilch przyznaje, że metoda sondażu diagnostycznego to " sposób gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych – posiadających znaczenie wychowawcze – w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację generalną, w której badane zjawisko występuje". ( T. Pilch, 1995, s. 126).

            W ślad za wyborem metody musi następować przygotowanie szczegółowych technik badawczych. Technika badawcza jest określoną czynnością służącą do uzyskania pożądanych danych, jest pojedynczą procedurą polegającą na wykonaniu określonej czynności badawczej.

            W badaniach sondażowych najczęściej występujące techniki to: wywiad, ankieta, analiza dokumentów osobistych, techniki statystyczne.

            Podstawową techniką zastosowaną w niniejszej pracy jest ankieta " Ankieta zatem jest techniką gromadzenia informacji, polegająca na wypełnianiu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera". ( T. Pilch, 1995, s. 126).

            Kwestionariusz ankiety zawiera 62 staranie dobranych twierdzeń opracowanych pod kierunkiem dr Małgorzaty Bogaj. Powstało w ten sposób narzędzie badawcze: kwestionariusz ankiety do badania opinii i oczekiwań nauczycieli w obliczu dokonującej się w Polsce reformy edukacji.

            Nauczycieli poproszono o ustosunkowanie się do wyszczególnionych w ankiecie twierdzeń. Przeprowadzone badania były całkowicie anonimowe.

            Badani swoją opinię wyrażali w pięciopunktowej skali Likerta.

·        +2 – zgadzam się zdecydowanie,

·        +1- zgadzam się,

·        0- nie wiem, nie mam zdania,

·        -1- nie zgadzam się,

·        -2- nie zgadzam się zdecydowanie.

W końcowej części ankietowani wypełniali niezbędne do analizy statystycznej dane osobowe. Owe dane osobowe dotyczyły:

·        płci,

·        wykształcenia,

·        stażu pracy,

• rodzaju szkoły ,w której pracują badani nauczyciele.