Nakreślony wyżej podstawowy problem badawczy wymaga przyjęcia pewnych założeń. Negatywnego stosunku uczniów do zadań domowych trzeba poszukiwać co najmniej w trzech płaszczyznach. Pierwszą z nich stanowić mogą określone predyspozycje osobowościowe. W wielu przypadkach tematyka prac domowych daleko odbiega od przeżyć i zainteresowań dziecka. Często ze względu na niestosowanie się do zasady dydaktycznego stopniowania trudności wytwarza się w uczniu niewiara w możliwości samodzielnego rozwiązywania zadań. Drugą przyczyną mogą być uwarunkowania rodzinne. Brak zainteresowania rodziców tym problemem.
Wreszcie trzecią, najistotniejszą według autorki płaszczyzną z tego zakresu są powody, które określić możemy wspólnym mianem szkolnych. Zaliczyć do nich można: przeciążenie ucznia nadmiarem prac domowych, słabym zainteresowaniem się tą formą pracy ze strony nauczyciela i nieumiejętnością ich zadawania. Być może nie bez wpływu na negatywny stosunek pozostaje niechęć jaką żywić może uczeń w stosunku do nauczyciela lub przedmiotu.
Hipoteza to podstawowy element każdego procesu badawczego, pełniący kluczową rolę w naukach empirycznych. Jest to stwierdzenie lub przypuszczenie, które badacz formułuje na podstawie wcześniejszej wiedzy, obserwacji lub teorii, a następnie testuje w trakcie badań empirycznych. Hipoteza stanowi swego rodzaju punkt wyjścia dla procesu badawczego, nadając mu kierunek i cel. Celem badania jest sprawdzenie, czy hipoteza jest prawdziwa, czy fałszywa, co prowadzi do jej potwierdzenia, odrzucenia lub modyfikacji.
Hipoteza jest z reguły formułowana w sposób precyzyjny i konkretne, tak aby mogła być poddana empirycznej weryfikacji. Powinna być sformułowana w sposób jasny, logiczny i oparty na istniejącej wiedzy. Ważne jest, aby hipoteza była testowalna, co oznacza, że musi istnieć możliwość jej potwierdzenia lub obalenia na podstawie zebranych danych. Testowalność hipotezy oznacza, że badacz musi być w stanie zaprojektować odpowiednie eksperymenty lub inne procedury badawcze, które pozwolą na uzyskanie dowodów na jej potwierdzenie lub odrzucenie.
Wyróżnia się kilka rodzajów hipotez, w tym hipotezy zerowe i alternatywne, które są powszechnie stosowane w badaniach statystycznych. Hipoteza zerowa (oznaczana jako H0) zakłada brak związku między badanymi zmiennymi lub brak różnic między grupami. Jest to domyślne założenie, które badacz stara się obalić. Hipoteza alternatywna (oznaczana jako H1) stanowi przeciwieństwo hipotezy zerowej i sugeruje istnienie związku lub różnic. Przeprowadzenie testów statystycznych pozwala na określenie, czy zebrane dane są wystarczająco silne, aby odrzucić hipotezę zerową na rzecz hipotezy alternatywnej.
Hipoteza może być również formułowana w sposób bardziej ogólny lub bardziej szczegółowy. Hipotezy ogólne dotyczą szerokich zagadnień lub teorii i mogą prowadzić do sformułowania wielu bardziej szczegółowych hipotez, które można testować w ramach konkretnych badań. Hipotezy szczegółowe są bardziej precyzyjne i dotyczą konkretnych aspektów badanej rzeczywistości.
Proces formułowania hipotezy jest kluczowym etapem planowania badań. Wymaga on dogłębnej analizy dostępnej literatury oraz zrozumienia badanego problemu. Dobrze sformułowana hipoteza pozwala na skoncentrowanie wysiłków badawczych na określonym celu, co zwiększa efektywność badań i ułatwia interpretację wyników. Hipoteza powinna być oparta na solidnych podstawach teoretycznych oraz obserwacjach empirycznych, co zwiększa szanse na jej potwierdzenie.
Weryfikacja hipotezy jest następnym etapem po jej sformułowaniu. W tym celu badacz przeprowadza odpowiednie badania empiryczne, które mogą obejmować eksperymenty, obserwacje, ankiety lub inne metody zbierania danych. Po zebraniu i analizie danych badacz ocenia, czy wyniki są zgodne z przewidywaniami wynikającymi z hipotezy. W przypadku badań statystycznych, wyniki te są oceniane na podstawie określonych kryteriów, takich jak poziom istotności statystycznej, który pozwala na określenie, czy zaobserwowane różnice są wystarczająco duże, aby można było odrzucić hipotezę zerową.
Jeśli hipoteza zostanie potwierdzona, może to prowadzić do wniosków, które wspierają daną teorię lub prowadzą do nowych odkryć. W przypadku odrzucenia hipotezy badacz może podjąć próbę jej modyfikacji lub sformułowania nowej hipotezy, która lepiej pasuje do zebranych danych. Weryfikacja hipotezy jest więc procesem dynamicznym, który może prowadzić do ciągłego doskonalenia teorii i rozwijania wiedzy naukowej.
Hipotezy odgrywają także ważną rolę w rozwijaniu teorii naukowych. Wielokrotne testowanie hipotez i uzyskiwanie spójnych wyników może prowadzić do sformułowania nowych teorii lub udoskonalenia istniejących. W ten sposób hipotezy przyczyniają się do postępu nauki, pozwalając na coraz lepsze zrozumienie zjawisk zachodzących w otaczającym nas świecie. Hipotezy są również istotne w kontekście praktycznym, na przykład w biznesie czy medycynie, gdzie mogą prowadzić do opracowania nowych produktów, usług lub metod leczenia.
Należy jednak pamiętać, że hipoteza, nawet jeśli jest dobrze sformułowana i przetestowana, nigdy nie może być uważana za absolutnie pewną. Nauka opiera się na zasadzie falsyfikacji, co oznacza, że każda hipoteza jest potencjalnie podatna na obalenie w świetle nowych dowodów. Dlatego też naukowcy muszą być otwarci na możliwość modyfikacji swoich hipotez w odpowiedzi na nowe dane i odkrycia. Jest to kluczowy element postępu naukowego, który pozwala na ciągłe doskonalenie naszego zrozumienia świata.
Hipoteza jest nieodłącznym elementem każdego procesu badawczego. Jej właściwe sformułowanie i weryfikacja mają kluczowe znaczenie dla sukcesu badań i rozwoju nauki. Hipotezy pozwalają na kierowanie wysiłków badawczych w określonym kierunku, co umożliwia systematyczne i efektywne poszukiwanie odpowiedzi na pytania badawcze. Mimo że hipotezy nigdy nie mogą być uznane za absolutnie pewne, pełnią one kluczową rolę w rozwijaniu teorii naukowych i przyczyniają się do postępu wiedzy. Weryfikacja hipotez, nawet tych obalonych, jest istotnym elementem procesu naukowego, który pozwala na ciągłe doskonalenie teorii i odkrywanie nowych prawd.
---
[1] W. Zaczyński: Praca badawcza nauczyciela. PZWS, Warszawa, 1968, s. 50
[2] T. Plich: Zasady badań pedagogicznych. Wrocław, 1977, s. 69
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Komentarze są moderowane