Uwaga

Temat pracy magisterskiej nie może być identyczny, jak temat pracy licencjackiej lub inżynierskiej; może natomiast nawiązywać do niej lub stanowić jej rozwinięcie, przy czym wykorzystanie treści merytorycznych w pracy magisterskiej pochodzących z pracy licencjackiej lub inżynierskiej nie może przekroczyć 30%. Treści te winny być cytowane (opatrzone przypisem)!!!

 

- Bibliografia pracy dyplomowej powinna zawierać aktualne pozycje z danej dziedziny dostępne na rynku.

- Źródła internetowe mogą być uzupełnieniem, nie zaś podstawowym materiałem, w oparciu o który Student napisał swoją pracę.

- Dwa drukowane egzemplarze pracy dyplomowej, zaakceptowane przez promotora wraz z wersją elektroniczną powinny być złożone przez Studenta w dziekanacie na dwa tygodnie przed obroną.

- Na płycie powinny być zapisane kompletne strony sieci WEB użyte jako bibliografia oraz dwa następujące pliki:

- tekst pracy zapisany w formacie MS Word (imię_nazwisko_nr_albumu.doc),

- tekst pracy zapisany w formacie Adobe Acrobat (imię_nazwisko_nr albumu.pdf).

Przypisy dla dokumentów drukowanych

Zasady sporządzania przypisów dotyczących dokumentów drukowanych opracowano na podstawie normy: PNISO : 690 : 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura.

Przy sporządzaniu przypisu dotyczącego książki drukowanej, należy czerpać informacje przede wszystkim ze strony tytułowej (nie okładki) bądź jej odpowiednika; jeżeli brak strony tytułowej, można sięgać do informacji w pozostałych częściach książki.

Podstawowe elementy przypisu:

Nazwisko i pierwsza litera imienia autora (lub pełne jego brzmienie), Pełny i zgodny z oryginałem tytuł książki.

Kolejność wydania (jeśli inne niż pierwsze). Miejsce wydania: nazwa wydawnictwa, rok wydania, numer strony.

W przypadku publikacji jednego autora przypis powinien uwzględniać następujące informacje:

5 Bednarski L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie. Warszawa: PWE, 1999, s. 50.

W przypadku publikacji do trzech autorów przypis powinien wyglądać następująco:

6 Waśniewski T., Skoczylas W., Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie. Warszawa: FRR w Polsce, 2002, s. 50.

Jeżeli pracę napisało więcej niż trzech autorów, wówczas w przypisie odnotowuje się pierwszego autora oraz skrót [i in.] bądź [et al.], np.:

7 Bona B. [i. in.], Akcyza w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Warszawa: Wydaw. C. H. Beck, 2006, s. 15.

W przypadku pracy napisanej pod wyraźnie wskazaną redakcją w przypisie na pierwszym miejscu wymienia się redaktora (-ów) oraz stosuje skrót (red.) – przykład podano niżej. Jeżeli redaktor nie jest wyraźnie wskazany, jego dane umieszcza się po tytule.

8 Kołosowska B., Prewysz-Kwinto P. (red. nauk.), Gospodarka i finanse w warunkach globalizacji. Toruń: Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, 2008, t. 2, s. 11.

Informacje o tomie i jego tytule w przypadku książki wielotomowej zamieszcza się po roku wydania (przykład wyżej).

W przypadku pracy zbiorowej przypis można zredagować w zależności od dokładności informacji wydawniczych w różny sposób, np. rozdziału:

9 Borowiecki R., Kaczmarek J., Uwarunkowania procesów dostosowawczych w świetle zmian strukturalno-własnościowych

w Polsce (analiza okresu 1990-1996). W: Glinkowski Cz. (red.), Szanse i zagrożenia rozwoju restrukturyzowanych przedsiębiorstw w Europie Środkowej i Wschodniej. Poznań: Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, 1997, s. 90.

lub opis fragmentu pracy zbiorowej:

10 Boć J. (red.), Prawo administracyjne. Wrocław: Akademia Ekonomiczna im. O. Langego we Wrocławiu, 1993, s. 31.

W przypadku powołania się na niedostępną publikację, znaną jednak z innego dzieła, przypis przyjmie postać:

11 Schmid G., The Evaluation of Labour Market Policy. Evaluation 1997, nr 3; cyt. za: Wiśniewski Z., Kierunki i skutki deregulacji rynku pracy w krajach Unii Europejskiej. Toruń: UMK, 1999, s. 23.

Wzór proponowanego układu spisu treści pracy licencjackiej

SPIS TREŚCI

WSTĘP (WPROWADZENIE) ....................................................................................... x

ROZDZIAŁ 1. (tytuł) ..................................................................................................... x

(rozdział teoretyczny)

1.1. Podrozdział pierwszy rozdziału pierwszego (tytuł) ................................................. x

1.1.1. Punkt pierwszy podrozdziału pierwszego (tytuł) ................................................ x

1.1.2. Punkt drugi podrozdziału pierwszego (tytuł) ................................................. x

 

1.1.2.1. Podpunkt 1 punktu 1.1.2. (tytuł) ........................................................... x

1.2. Podrozdział drugi rozdziału pierwszego (tytuł) ....................................................... x

1.2.1. Punkt pierwszy podrozdziału drugiego (tytuł) ................................................. x

1.2.2. Punkt drugi podrozdziału drugiego (tytuł) ....................................................... x

 

ROZDZIAŁY 2-5 (tytuły) ............................................................................................... x

(rozdziały teoretyczno-empiryczne i empiryczne)

2.1. Podrozdział pierwszy rozdziału drugiego (tytuł) ......................................................... x

2.1.1. Punkt pierwszy podrozdziału pierwszego (tytuł) ............................................. x

2.1.2. Punkt drugi podrozdziału pierwszego (tytuł) ................................................... x

 

2.1.2.1. Podpunkt 1 punktu 2.1.2. (tytuł) ............................................................. x

(itd.)

2.2. Podrozdział drugi rozdziału drugiego (tytuł) ........................................................... x

2.2.1. Punkt pierwszy podrozdziału drugiego (tytuł) ................................................. x

2.2.1.1. Podpunkt 1 punktu 2.2.1. . ...................................................................... x

(itd.)

ZAKOŃCZENIE ............................................................................................................ x

BIBLIOGRAFIA ............................................................................................................ x

SPIS TABEL ................................................................................................................... x

SPIS RYSUNKÓW .........................................................................................................x

WYMOGI MERYTORYCZNE PRACY

1. Tematy prac dyplomowych muszą być zgodne z kierunkiem studiów, zaleca się by problematyka w nich poruszana odpowiadała studiowanej specjalności. Praca powinna precyzować przedmiot badania oraz ramy czasowe, w których mieszczą się prowadzone badania. Dopuszczalne, a nawet pożądane, są prace magisterskie o charakterze interdyscyplinarnym.

2. Praca dyplomowa musi spełniać podstawowe wymogi merytoryczne i redakcyjne stawiane tego rodzaju pracom. Praca powinna być oryginalnym opracowaniem autora. Oryginalność jest weryfikowana przez system antyplagiatowy funkcjonujący na Uczelni.

3. Tytuły rozdziałów odpowiadają ich zawartości merytorycznej i powinny wynikać z logiki wywodu, kolejno pogłębiając poruszane zagadnienia, by na koniec doprowadzić do ewentualnej syntezy i uogólnień.

4. Układ pracy powinien uwzględniać:

• kompletność problemu – uwzględnianie najważniejszych, pomijanie mało istotnych zagadnień dla danej tematyki;
• wyłączność problemu – omawianie danego zagadnienia tylko w jednym miejscu pracy;
• poprawność logiczną – kolejność poszczególnych rozdziałów, podrozdziałów, kolejne części pracy powinny wynikać z przyjętego toku wywodu.

5. Szczegółowe wymogi merytoryczne dotyczące prac licencjackich

Cytaty i przypisy w pracach licencjackich

Autorzy prac korzystają często z przemyśleń i publikacji innych osób. Aby nie być posądzonym o plagiat, autor musi podać źródło, z którego czerpie informacje, a następnie dokładnie je opisać. Podanie źródeł jest konieczne, gdy przytacza się cytaty, dane liczbowe, wzory lub ilustracje zaczerpnięte z innych publikacji.

Zasady opisu tych dokumentów ustala norma PN-ISO 690:2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. Normę tę stosuje się przy

sporządzaniu przypisów w celu włączenia ich do bibliografii oraz przy formułowaniu odpowiadających pozycjom tej bibliografii powołań w tekście. W przypadku wykorzystania w pracy naukowej dokumentu elektronicznego stosuje się dodatkowo normę PN-ISO 690-2:1999 Informacja i dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Arkusz 2: Dokumenty elektroniczne i ich części. Obie normy dostępne są w bibliotece.

Cytaty będące fragmentami dokumentów, tekstów źródłowych, bądź ważnymi dla pracy, przytoczonymi w dosłownym brzmieniu fragmentami opracowań naukowych, muszą być podawane w cudzysłowie. Cytaty dłuższe (kilku zdaniowe) można wyróżnić specjalnym akapitem, lub kursywą. W przypadku gdy cytat jest skracany, nie przytaczany w całości, miejsce opuszczone zaznacza się wielokropkiem w nawiasie, np.:

Przykład:

Twórcza resocjalizacja w swoim założeniu przeciwstawia się postmodernistycznemu myśleniu (…) pokazuje, że u postawy odnowy człowieka (…) leży nadzieja 27.

Każdy cytat, zaznaczony w tekście cyfrą, musi posiadać odpowiedni przypis. Przypisy umieszcza się na dole strony, pod poziomą linią, oddzielającą przypisy od głównego tekstu do którego się odnoszą. Numeracja przypisów stanowi kontynuację, od pierwszego do ostatniego przypisu w całej pracy dyplomowej. Przypisy mogą mieć charakter źródłowy, uzupełniający tekst główny, wyjaśniający (np. rozwinięcie użytego skrótu), polemiczny w odniesieniu do umieszczonych w pracy cytatów (stosuje się wówczas: Zob., Patrz, Por. lub opis wyjaśnienia). Przypis musi kończyć się kropką. W ramach jednego przypisu można podać kilka różnych źródeł (oddziela się je za pomocą średnika). W przypisach stosuje się tekst opisowy. Norma określa pewne informacje (miejsce wydania, wydawca) jako fakultatywne i nie narzuca obowiązującej interpunkcji. Ważne jest jednak aby w całej pracy stosować jednolity schemat przypisów i system interpunkcji.

Jeśli autor pracy odwołuje się kolejny raz do tej samej pozycji, może, zamiast przytaczać cały opis bibliograficzny publikacji, użyć następujących zwrotów: ibidem = tamże,

Przykład:

 1 Cholewa, W.: Systemy doradcze. Gliwice 1984.

2 Tamże, s.11

W wypadku, kiedy cytujemy to samo źródło wspomniane kilka przypisów wcześniej

                                                                                                                                       

używamy skrótu op. cit. (opus citatum) = dz. cyt. (dzieło cytowane),

Przykład:

3 Baley, S.: op. cit., s. 12.

Jeżeli przytacza się kilka opracowań tego samego autora, przy kolejnym cytowaniu można skróci tytuł do jednego-dwóch słów, bez potrzeby ponownego podawania pozostałych informacji,

Przykład:

4 Baley, S.: Psychologia wychowawcza w zarysie. wyd. III. Warszawa 1960. s. 252-253.

5 Efektywność a osobowość. pod red. K. Obuchowskiego i W.J. Paluchowskiego. Ossolineum. Wrocław 1982.

6 Baley, S.: Psychologia wychowawcza … . s. 258.

Można stosować odesłanie do literatury bez opuszczania tekstu głównego, podając (w nawiasie) nazwisko autora, rok wydania pracy i ewentualnie numer strony [jeżeli dwa dokumenty lub więcej, mają tego samego autora i rok, rozróżnia się je za pomocą małych liter (a, b, c itp.) podanych w nawiasach okrągłych po roku (np.: Pasteur 1848a)]. Przykład:

Tekst i powołania:

The notion of an invisible colleges has been explored in the sciences (Crane, 1972). Its absence among historians is noted by Stieg (1981, p.556). It may be, as Burchard (1965, p.219) points out ...

Przypisy:

7 Crane, D.: Invisible colleges. Chicago: Univ. of Chicago Press, 1972.

8 Stieg, MF.: The information needs of historians. College and Research Libraries, Nov. 1981, vol. 42, no. 6, p. 549-560.

9 Burchard, JE.: How humanitists use a library. W: Intrex: report on a planning conference on information transfer experiments, Sep. 3, 1965. Cambridge, Mass.: M.I.T. press, 1965.

Dane w przypisie bibliograficznym należy przejmować w formie występującej w źródle. Nie jest konieczne przejmowanie takich szczegółów pisowni jak wielkie litery.

Zakres tematyczny prac dyplomowych w ramach studiów podyplomowych Master of Business Administration

Zakres tematyczny prac dyplomowych w ramach studiów podyplomowych Master of Business Administration (MBA) jest niezwykle szeroki i obejmuje różnorodne obszary związane z zarządzaniem, strategią biznesową, finansami, marketingiem, zasobami ludzkimi oraz innymi kluczowymi aspektami funkcjonowania przedsiębiorstw. Tematyka prac dyplomowych w ramach programu MBA koncentruje się na realnych problemach biznesowych, z którymi organizacje muszą się mierzyć w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu rynkowym. Prace te mają na celu nie tylko analizę teoretyczną, ale przede wszystkim praktyczne zastosowanie wiedzy menedżerskiej w celu rozwiązania zidentyfikowanych problemów, optymalizacji procesów lub wdrożenia nowych strategii.

Jednym z kluczowych obszarów, na których mogą się koncentrować prace dyplomowe MBA, jest zarządzanie strategiczne. W ramach tej tematyki studenci mogą analizować procesy tworzenia i wdrażania strategii w firmach, oceniać skuteczność dotychczasowych strategii lub proponować nowe podejścia w odpowiedzi na zmieniające się warunki rynkowe. Przykładowymi tematami mogą być: „Zarządzanie strategiczne w erze cyfryzacji: wyzwania i możliwości dla małych i średnich przedsiębiorstw” czy „Wpływ globalizacji na strategię międzynarodowej ekspansji firm z sektora technologicznego”. Prace dotyczące strategii często obejmują także badanie innowacyjnych modeli biznesowych, które mogą przyczynić się do wzrostu konkurencyjności organizacji.

Zarządzanie zasobami ludzkimi (HR) to kolejny obszar często wybierany przez studentów MBA. Prace z tej dziedziny mogą obejmować tematy związane z efektywnością zarządzania kapitałem ludzkim, motywacją pracowników, budowaniem zaangażowania, rozwojem liderów czy też zarządzaniem zmianami w organizacji. Przykładowe tematy to „Rola motywacji we wdrażaniu innowacji w korporacjach międzynarodowych” lub „Strategie zarządzania talentami w organizacjach o strukturze macierzowej”. Tematy dotyczące HR mogą również obejmować analizę efektywności programów szkoleniowych oraz sposobów zarządzania różnorodnością w zespołach.

Obszar finansów i zarządzania finansami w przedsiębiorstwie stanowi ważny segment prac dyplomowych MBA. Tematy mogą dotyczyć zarządzania ryzykiem finansowym, analizy rentowności inwestycji, budżetowania czy analizy finansowej. Przykładem tematu może być „Zarządzanie ryzykiem finansowym w przedsiębiorstwach z sektora produkcyjnego” lub „Ocena efektywności finansowej fuzji i przejęć w branży technologicznej”. W ramach tej tematyki studenci mogą także poruszać kwestie związane z finansowaniem innowacji, zarządzaniem kapitałem obrotowym czy optymalizacją struktury kapitałowej przedsiębiorstwa.

Marketing i zarządzanie marketingowe to kolejny popularny obszar tematyczny prac dyplomowych w ramach programu MBA. Prace z tego zakresu mogą dotyczyć analizy strategii marketingowych, badań rynkowych, zarządzania marką, marketingu cyfrowego czy zachowań konsumentów. Przykładowe tematy to „Rola marketingu cyfrowego w budowaniu lojalności klientów w sektorze e-commerce” lub „Zarządzanie wizerunkiem marki w czasach kryzysu: analiza przypadku”. W dobie szybko zmieniających się preferencji konsumenckich oraz rozwoju technologii cyfrowych, prace te często obejmują analizę wpływu nowych trendów, takich jak personalizacja ofert czy automatyzacja działań marketingowych.

W kontekście zarządzania operacyjnego, studenci MBA mogą podejmować tematy związane z logistyką i zarządzaniem łańcuchem dostaw. Prace te mogą dotyczyć optymalizacji procesów produkcyjnych, zarządzania zapasami, wdrażania nowych technologii w logistyce lub zrównoważonego rozwoju w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Przykładem tematu może być „Optymalizacja procesów logistycznych w przedsiębiorstwach produkcyjnych przy wykorzystaniu narzędzi Lean Management” lub „Wpływ globalnych zakłóceń łańcucha dostaw na efektywność operacyjną w sektorze farmaceutycznym”.

Zarządzanie innowacjami i przedsiębiorczością to kolejny obszar, który zyskuje na popularności w programach MBA. Prace z tego zakresu mogą dotyczyć analizy procesów innowacyjnych w firmach, wdrażania nowych technologii, tworzenia startupów, strategii rozwoju nowych produktów czy komercjalizacji innowacji. Tematy mogą obejmować takie zagadnienia jak „Zarządzanie innowacjami w małych i średnich przedsiębiorstwach w branży technologicznej” czy „Rola przedsiębiorczości korporacyjnej w tworzeniu przewagi konkurencyjnej”. Studenci mogą badać zarówno innowacje produktowe, jak i procesowe, a także strategie rozwijania kreatywności w organizacjach.

Równie ważnym obszarem jest zrównoważony rozwój i społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR). W obliczu rosnącej presji na firmy, aby działały w sposób odpowiedzialny wobec środowiska i społeczności, prace z tego zakresu stają się coraz bardziej istotne. Przykładowe tematy mogą obejmować „Zrównoważone zarządzanie zasobami w firmach produkcyjnych: wyzwania i szanse” czy „Społeczna odpowiedzialność biznesu jako element budowania wartości marki”. W ramach tej tematyki studenci mogą również analizować, jak firmy integrują strategie CSR z działalnością operacyjną oraz jak wpływa to na ich wyniki finansowe i wizerunkowe.

Wiele prac dyplomowych MBA koncentruje się również na zarządzaniu zmianą w organizacjach, co jest istotne w kontekście transformacji cyfrowej, fuzji i przejęć, czy restrukturyzacji przedsiębiorstw. Prace te mogą analizować skuteczność zarządzania zmianą, wyzwania związane z oporem pracowników wobec zmian czy strategie komunikacji wewnętrznej w okresach transformacji. Przykładowe tematy to „Zarządzanie zmianą w przedsiębiorstwach z sektora IT: studium przypadku” lub „Skuteczne strategie wdrażania transformacji cyfrowej w średnich przedsiębiorstwach produkcyjnych”.

Na koniec warto wspomnieć o roli technologii i innowacji cyfrowych, które coraz częściej stają się przedmiotem prac dyplomowych MBA. Tematy związane z wpływem sztucznej inteligencji, automatyzacji, analizy big data czy blockchainu na funkcjonowanie firm z różnych sektorów są obecnie bardzo popularne. Studenci mogą wybierać takie tematy jak „Wykorzystanie sztucznej inteligencji w optymalizacji procesów biznesowych” lub „Wpływ analizy big data na podejmowanie decyzji strategicznych w branży finansowej”.

Podsumowując, zakres tematyczny prac dyplomowych w ramach studiów MBA jest niezwykle różnorodny i obejmuje wiele kluczowych obszarów zarządzania przedsiębiorstwem. Tematy te mają na celu nie tylko pogłębienie wiedzy teoretycznej, ale przede wszystkim rozwiązanie konkretnych problemów biznesowych, z jakimi mierzą się organizacje. Prace dyplomowe w programie MBA często mają charakter praktyczny, co pozwala studentom na zastosowanie zdobytej wiedzy w rzeczywistych kontekstach biznesowych i przyczynienie się do rozwoju organizacji, w której pracują lub planują pracować.

Tematyka prac może być (jest to do uszczegółowienia w rozmowie z klientem)

1. Negocjacje i mediacje w organizacji - analizy przypadków (czyli z obserwacji własnej studenta)
- Negocjacje pracodawca - pracobiorca analiza przypadku w branży (lub firmie) w której student pracuje.
- Zróżnicowanie strategii negocjacyjnej w zależności w przedsiębiorstwie
- Strategie i mandaty negocjacyjne
- Negocjacje a kultura organizacyjna
- Negocjacje B2B
- Spór zbiorowy w zakładzie pracy
- Działania kartelowe vs. wojna cenowa w polityce firmy
- Rynkowe alternatywy wobec negocjacji

2. Prace teoretyczne (z odniesieniami do praktyki negocjacyjnej, bardzo proszę!)
- Krytyczny przegląd strategii negocjacyjnych
- Zarządzanie negocjacjami w przedsiębiorstwie (od wyznaczania celów po implementacyji kontrola wyników)
- Rzeczywistość mediacji organizacyjnych w Polsce
- Narzędzia wpływu i manipulacji w negocjacjach

Skróty w pracy licencjackiej

Skróty w pracy licencjackiej pełnią ważną funkcję, umożliwiając zwięzłe i przejrzyste przedstawienie treści, zwłaszcza gdy pojawiają się długie nazwy instytucji, pojęć, terminów technicznych czy nazw własnych, które powtarzają się wielokrotnie w tekście. Ich umiejętne zastosowanie nie tylko ułatwia czytanie pracy, ale również pomaga uniknąć nadmiernego powtarzania tych samych wyrażeń, co pozytywnie wpływa na płynność i jasność wypowiedzi. Jednak korzystanie ze skrótów wymaga zachowania kilku kluczowych zasad, aby praca zachowała przejrzystość, profesjonalizm i zgodność z wymogami akademickimi.

Podstawową zasadą używania skrótów w pracy licencjackiej jest pierwsze pełne wprowadzenie terminu. Oznacza to, że za każdym razem, gdy skrót pojawia się w pracy po raz pierwszy, należy najpierw podać pełną nazwę wraz z odpowiadającym jej skrótem w nawiasie. Przykładowo, jeżeli student chce używać skrótu dla Organizacji Narodów Zjednoczonych, pierwsze wystąpienie powinno wyglądać następująco: „Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)”. Po takim wprowadzeniu można bez przeszkód posługiwać się samym skrótem w dalszej części pracy. Taka zasada zapewnia, że czytelnik rozumie, co oznacza dany skrót, i nie musi się zastanawiać nad jego znaczeniem w późniejszych częściach tekstu.

Klarowność i jednoznaczność to kluczowe aspekty przy stosowaniu skrótów. Skróty powinny być łatwe do zrozumienia i jednoznaczne, aby nie wprowadzać czytelnika w błąd. Dlatego należy unikać stosowania zbyt dużej liczby skrótów, które mogą utrudniać czytanie tekstu lub być nieznane szerokiemu gronu odbiorców. Jeżeli skrót jest mało popularny, warto rozważyć rezygnację z jego użycia lub ograniczyć jego stosowanie do miejsc, w których jest to absolutnie konieczne. Należy również unikać stosowania skrótów dla słów lub fraz, które nie są wystarczająco długie, aby ich wielokrotne powtarzanie było uciążliwe.

Innym istotnym elementem korzystania ze skrótów w pracy licencjackiej jest konsekwencja. Skrót raz wprowadzony powinien być używany w całym tekście w jednolity sposób. Oznacza to, że jeśli w jednym miejscu skrócono nazwę instytucji, pojęcia lub procesu, to w każdym kolejnym przypadku należy stosować ten sam skrót. Niezachowanie konsekwencji w tym zakresie może prowadzić do niejasności i zamieszania, co negatywnie wpływa na odbiór pracy. Również w przypisach, tabelach czy wykresach należy używać skrótów zgodnie z zasadami przyjętymi w głównym tekście pracy.

Skróty często stosuje się w odniesieniu do nazw instytucji, organizacji, aktów prawnych, dokumentów czy tytułów naukowych. Przykłady skrótów, które mogą pojawić się w pracy licencjackiej, to ONZ (Organizacja Narodów Zjednoczonych), GUS (Główny Urząd Statystyczny), UE (Unia Europejska), a także skróty stosowane w odniesieniu do jednostek miar, takie jak cm (centymetr) czy kg (kilogram). Skróty te są powszechnie znane, więc ich stosowanie jest zazwyczaj naturalne i nie budzi wątpliwości. W przypadku mniej popularnych skrótów warto zastanowić się, czy ich wprowadzenie jest konieczne, a jeśli tak, to należy je odpowiednio wyjaśnić.

Istotnym elementem używania skrótów w pracy licencjackiej jest także uwzględnienie ich w spisie skrótów. Choć nie każda praca licencjacka wymaga takiego spisu, warto go rozważyć, zwłaszcza gdy w tekście pojawia się wiele skrótów. Spis skrótów jest zwykle umieszczany na początku lub końcu pracy, zaraz po spisie treści, i zawiera listę wszystkich skrótów użytych w pracy wraz z ich pełnymi rozwinięciami. Taki spis ułatwia czytelnikowi orientację w tekście i pomaga zrozumieć mniej znane skróty bez konieczności powracania do ich pierwszego wystąpienia w tekście.

Warto również zwrócić uwagę na skróty łacińskie, które są powszechnie używane w pracach akademickich, zwłaszcza w przypisach bibliograficznych. Skróty takie jak „et al.” (od łac. „et alii”, co oznacza „i inni”) stosuje się, gdy cytuje się pracę, której autorów jest wielu, a cytowany fragment odnosi się do całej grupy. Inne przykłady to „ibid.” (od łac. „ibidem”, oznaczający „tamże”) – używany w przypisach, kiedy powtarza się odniesienie do tego samego źródła, co w poprzednim przypisie. Istnieje także skrót „op. cit.” (od łac. „opus citatum” – „dzieło cytowane”), który wskazuje na powtórne odwołanie się do wcześniej cytowanego źródła, bez konieczności pełnego przytaczania całego opisu bibliograficznego. Stosowanie tych skrótów w przypisach jest normą, ale należy pamiętać, że powinny być używane w zgodzie z zasadami danego stylu cytowania (np. APA, MLA, Chicago), który obowiązuje na danej uczelni.

Niektóre skróty są na tyle powszechne, że nie wymagają wprowadzenia ani objaśnienia, np. skróty miar i jednostek, takie jak m (metr), l (litr) czy s (sekunda), które są standardem w każdej pracy naukowej i nie potrzebują wyjaśniania. Podobnie skróty walutowe, takie jak USD (dolar amerykański), EUR (euro) czy PLN (złoty polski), są na tyle dobrze znane, że można ich używać bez dodatkowego wprowadzenia. Warto jednak pamiętać, że skróty muszą być zgodne z obowiązującymi standardami międzynarodowymi, np. jednostki miar w systemie SI.

W kontekście pracy licencjackiej, ważne jest, aby unikać nadmiernego nasycenia skrótami, zwłaszcza jeśli skróty te nie są powszechnie znane. Używanie zbyt wielu skrótów może sprawić, że tekst stanie się trudniejszy do zrozumienia, a czytelnik może czuć się przytłoczony koniecznością zapamiętywania zbyt wielu rozwinięć. W takich przypadkach warto rozważyć ograniczenie liczby skrótów do minimum, a bardziej złożone terminy opisywać pełnym tekstem, zwłaszcza jeśli nie pojawiają się one często w pracy.

Skróty w pracy licencjackiej mogą znacząco ułatwić przekazywanie treści, pod warunkiem, że są stosowane prawidłowo i z umiarem. Każdy skrót powinien być najpierw wprowadzony w pełnej formie, a następnie używany w konsekwentny sposób w całym tekście. Skróty powinny być zrozumiałe dla odbiorcy i stosowane tylko tam, gdzie rzeczywiście przynoszą korzyści, czyli wtedy, gdy przyczyniają się do klarowności i zwięzłości tekstu.

Forma redakcyjna przypisów uwzględniająca skrócenia i skróty dotyczy już raz powołanych w pełnym
brzmieniu publikacji.

Formę tamże (lub ibidem) stosuje się, gdy zachodzi potrzeba identycznego zacytowania tego samego fragmentu pracy w bezpośrednio następnym przypisie, np.:
5 Jajuga K., Statystyczna teoria rozpoznawania obrazów. Warszawa: PWN, 1990, s. 62.
6 Tamże.

Formę tamże (lub ibidem) stosuje się również wtedy, gdy – jak poprzednio – zachodzi potrzeba identycznego zacytowania tej samej pracy w bezpośrednio następnym przypisie, ze wskazaniem innego niż poprzednio jej miejsca, np.:
7 Jajuga K., Statystyczna teoria rozpoznawania obrazów. Warszawa: PWN, 1990, s. 62.
8 Tamże, s. 2. lub
8 Ibidem, s. 2.

Przywoływana po raz kolejny, ale nie w bezpośredniej kolejności, praca powinna być odnotowana w przypisie za pomocą skrótu dz. cyt. lub op. cit. następująco:
9 Bednarski L., op. cit., s. 37 lub
9 Bednarski L., dz. cyt., s. 37.

Jeśli ta sama osoba jest autorem kilku cytowanych publikacji, to konieczna jest identyfikacja właściwego opracowania zazwyczaj przez podanie pierwszych wyrazów tytułu cytowanego dzieła, np.:
10 Bednarski L., Analiza finansowa..., s. 63.

Stosowane w przypisach skróty zob. czy por. oznaczają odpowiednio:
– zobacz (zob.) wskazuje na bezpośrednie odniesienie do publikacji czy poglądów,
– porównaj (por.) wskazuje na inne niż autora pracy poglądy czy podejście do opisywanego problemu.

Inne skróty:
i następne – i nast. (lub passim)
i inne – i in. (lub et al.)
w: – W: [w:] (lub In),
bez roku – b.r. (lub s.a.)
bez miejsca – b.m. (lub s.l.)
zobacz – zob. (lub vide)
wolumin – wol. (lub vol.)
wydanie – wyd.
wydawnictwo – wydaw.
strona – s.
numer – nr
tom – t.
poprawione – popr.
poszerzone – poszerz.