Cytaty i przypisy w pracach licencjackich

Autorzy prac korzystają często z przemyśleń i publikacji innych osób. Aby nie być posądzonym o plagiat, autor musi podać źródło, z którego czerpie informacje, a następnie dokładnie je opisać. Podanie źródeł jest konieczne, gdy przytacza się cytaty, dane liczbowe, wzory lub ilustracje zaczerpnięte z innych publikacji.

Zasady opisu tych dokumentów ustala norma PN-ISO 690:2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. Normę tę stosuje się przy

sporządzaniu przypisów w celu włączenia ich do bibliografii oraz przy formułowaniu odpowiadających pozycjom tej bibliografii powołań w tekście. W przypadku wykorzystania w pracy naukowej dokumentu elektronicznego stosuje się dodatkowo normę PN-ISO 690-2:1999 Informacja i dokumentacja - Przypisy bibliograficzne - Arkusz 2: Dokumenty elektroniczne i ich części. Obie normy dostępne są w bibliotece.

Cytaty będące fragmentami dokumentów, tekstów źródłowych, bądź ważnymi dla pracy, przytoczonymi w dosłownym brzmieniu fragmentami opracowań naukowych, muszą być podawane w cudzysłowie. Cytaty dłuższe (kilku zdaniowe) można wyróżnić specjalnym akapitem, lub kursywą. W przypadku gdy cytat jest skracany, nie przytaczany w całości, miejsce opuszczone zaznacza się wielokropkiem w nawiasie, np.:

Przykład:

Twórcza resocjalizacja w swoim założeniu przeciwstawia się postmodernistycznemu myśleniu (…) pokazuje, że u postawy odnowy człowieka (…) leży nadzieja 27.

Każdy cytat, zaznaczony w tekście cyfrą, musi posiadać odpowiedni przypis. Przypisy umieszcza się na dole strony, pod poziomą linią, oddzielającą przypisy od głównego tekstu do którego się odnoszą. Numeracja przypisów stanowi kontynuację, od pierwszego do ostatniego przypisu w całej pracy dyplomowej. Przypisy mogą mieć charakter źródłowy, uzupełniający tekst główny, wyjaśniający (np. rozwinięcie użytego skrótu), polemiczny w odniesieniu do umieszczonych w pracy cytatów (stosuje się wówczas: Zob., Patrz, Por. lub opis wyjaśnienia). Przypis musi kończyć się kropką. W ramach jednego przypisu można podać kilka różnych źródeł (oddziela się je za pomocą średnika). W przypisach stosuje się tekst opisowy. Norma określa pewne informacje (miejsce wydania, wydawca) jako fakultatywne i nie narzuca obowiązującej interpunkcji. Ważne jest jednak aby w całej pracy stosować jednolity schemat przypisów i system interpunkcji.

Jeśli autor pracy odwołuje się kolejny raz do tej samej pozycji, może, zamiast przytaczać cały opis bibliograficzny publikacji, użyć następujących zwrotów: ibidem = tamże,

Przykład:

 1 Cholewa, W.: Systemy doradcze. Gliwice 1984.

2 Tamże, s.11

W wypadku, kiedy cytujemy to samo źródło wspomniane kilka przypisów wcześniej

                                                                                                                                       

używamy skrótu op. cit. (opus citatum) = dz. cyt. (dzieło cytowane),

Przykład:

3 Baley, S.: op. cit., s. 12.

Jeżeli przytacza się kilka opracowań tego samego autora, przy kolejnym cytowaniu można skróci tytuł do jednego-dwóch słów, bez potrzeby ponownego podawania pozostałych informacji,

Przykład:

4 Baley, S.: Psychologia wychowawcza w zarysie. wyd. III. Warszawa 1960. s. 252-253.

5 Efektywność a osobowość. pod red. K. Obuchowskiego i W.J. Paluchowskiego. Ossolineum. Wrocław 1982.

6 Baley, S.: Psychologia wychowawcza … . s. 258.

Można stosować odesłanie do literatury bez opuszczania tekstu głównego, podając (w nawiasie) nazwisko autora, rok wydania pracy i ewentualnie numer strony [jeżeli dwa dokumenty lub więcej, mają tego samego autora i rok, rozróżnia się je za pomocą małych liter (a, b, c itp.) podanych w nawiasach okrągłych po roku (np.: Pasteur 1848a)]. Przykład:

Tekst i powołania:

The notion of an invisible colleges has been explored in the sciences (Crane, 1972). Its absence among historians is noted by Stieg (1981, p.556). It may be, as Burchard (1965, p.219) points out ...

Przypisy:

7 Crane, D.: Invisible colleges. Chicago: Univ. of Chicago Press, 1972.

8 Stieg, MF.: The information needs of historians. College and Research Libraries, Nov. 1981, vol. 42, no. 6, p. 549-560.

9 Burchard, JE.: How humanitists use a library. W: Intrex: report on a planning conference on information transfer experiments, Sep. 3, 1965. Cambridge, Mass.: M.I.T. press, 1965.

Dane w przypisie bibliograficznym należy przejmować w formie występującej w źródle. Nie jest konieczne przejmowanie takich szczegółów pisowni jak wielkie litery.

Plagiat pracy licencjackiej

Plagiat pracy licencjackiej to poważne naruszenie etyki akademickiej i uczciwości naukowej, które polega na przywłaszczeniu sobie cudzych pomysłów, tekstów, wyników badań lub innych elementów intelektualnych i przedstawieniu ich jako własnych. W kontekście pracy licencjackiej plagiat jest szczególnie groźny, ponieważ podważa zaufanie do autora i całego procesu edukacyjnego, a także stanowi naruszenie praw autorskich. W zależności od stopnia zaawansowania plagiatu, może on obejmować zarówno dosłowne kopiowanie fragmentów tekstu bez odpowiedniego oznaczenia, jak i bardziej subtelne formy, takie jak parafrazowanie czy przejęcie struktury argumentacji bez podania źródła. Plagiat może mieć poważne konsekwencje zarówno dla studenta, jak i dla instytucji akademickiej, która jest zobowiązana do dbania o standardy etyczne i naukowe.

Pierwszym aspektem plagiatu, który należy rozważyć, jest jego definicja i rodzaje. Plagiat można podzielić na kilka podstawowych kategorii. Plagiat jawny, znany również jako plagiat bezpośredni, polega na dosłownym kopiowaniu fragmentów tekstu, badań, wyników lub innych elementów pracy innego autora i przedstawieniu ich jako własnych bez odpowiedniego oznaczenia cytatu lub odniesienia. Plagiat pośredni to forma bardziej subtelna, w której autor nie kopiuje tekstu dosłownie, ale parafrazuje go, zachowując jednak oryginalną strukturę argumentacji, logikę wywodu lub pomysł, bez podania odpowiedniego źródła. Inną formą jest plagiat autoplagiat, gdzie autor ponownie wykorzystuje własne wcześniejsze prace lub ich fragmenty, przedstawiając je jako nowe bez odpowiedniego zasygnalizowania tego faktu. Wreszcie, istnieje również plagiat koncepcyjny, który polega na przejęciu oryginalnych pomysłów, metodologii czy wyników badań bez uznania ich pierwotnego autora.

Przyczyny, dla których studenci dopuszczają się plagiatu, są zróżnicowane. Często wynika to z braku świadomości na temat tego, co stanowi plagiat, oraz jakie są zasady prawidłowego cytowania i odniesień do źródeł. W niektórych przypadkach plagiat może być wynikiem presji czasu, kiedy student decyduje się na nieetyczne rozwiązania w obliczu zbliżającego się terminu oddania pracy. Inne motywy mogą obejmować chęć uzyskania lepszej oceny, brak umiejętności pisania akademickiego, niewystarczające przygotowanie do samodzielnej pracy badawczej, a także niskie standardy moralne. Często też problem wynika z niewłaściwego zrozumienia zasad cytowania i parafrazowania, co prowadzi do nieświadomego popełnienia plagiatu.

Konsekwencje plagiatu w pracy licencjackiej są poważne i mogą wpłynąć negatywnie na dalszą karierę akademicką oraz zawodową studenta. W zależności od uczelni i stopnia przewinienia, konsekwencje mogą obejmować unieważnienie pracy licencjackiej, konieczność jej ponownego napisania, a w skrajnych przypadkach nawet wydalenie z uczelni. Co więcej, plagiat może prowadzić do trwałego uszczerbku na reputacji studenta, który może mieć trudności z podjęciem dalszych studiów lub znalezieniem pracy w zawodzie związanym z kierunkiem studiów. W przypadku wykrycia plagiatu po uzyskaniu tytułu, uczelnia może cofnąć dyplom, a także podjąć kroki prawne, jeśli dojdzie do naruszenia praw autorskich.

Zapobieganie plagiatowi jest kluczowym zadaniem zarówno dla studentów, jak i instytucji akademickich. W celu uniknięcia plagiatu, studenci powinni być świadomi zasad cytowania i parafrazowania, a także powinni starannie dokumentować wszystkie źródła, z których korzystają w trakcie pisania pracy. Ważne jest również, aby studenci nauczyli się odpowiednio parafrazować teksty, co oznacza przekształcanie oryginalnego tekstu w własne słowa, przy jednoczesnym zachowaniu pierwotnego znaczenia, oraz zawsze podawać źródło, z którego pochodzi dany pomysł czy informacja. Uczelnie powinny zapewnić odpowiednie szkolenia i zasoby edukacyjne, które pomogą studentom zrozumieć, czym jest plagiat i jak go unikać. Dodatkowo, wiele instytucji akademickich korzysta z programów antyplagiatowych, które pozwalają na automatyczne sprawdzenie prac pod kątem podobieństw do istniejących tekstów i wykrycie przypadków plagiatu.

Oprócz technologii i edukacji, ważnym elementem zapobiegania plagiatowi jest również promowanie wartości takich jak uczciwość, rzetelność i odpowiedzialność w procesie edukacji akademickiej. Studenci powinni być zachęcani do rozwijania umiejętności krytycznego myślenia i samodzielnego badania, a także do rozumienia znaczenia oryginalności i wkładu własnego w rozwój wiedzy. Uczelnie mogą również wdrażać polityki i procedury, które wspierają etyczne zachowanie, takie jak kodeksy honorowe, które wymagają od studentów podpisania zobowiązania do przestrzegania zasad uczciwości akademickiej.

Plagiat pracy licencjackiej to poważne naruszenie etyki akademickiej, które ma daleko idące konsekwencje zarówno dla studenta, jak i dla instytucji akademickiej. Zrozumienie, czym jest plagiat, jakie są jego formy i jak go unikać, jest kluczowe dla każdego studenta. Uczelnie mają obowiązek wspierać swoich studentów w procesie edukacji na temat plagiatu i promować wartości uczciwości akademickiej. Dzięki odpowiednim działaniom edukacyjnym i prewencyjnym można skutecznie zminimalizować ryzyko plagiatu i zapewnić, że prace licencjackie będą stanowiły rzetelny i oryginalny wkład w rozwój wiedzy.

Wypunktowania w pracach dyplomowych

Proszę ograniczyć fragmenty, w których tylko coś się wylicza. Raczej starać się pisać w tzw. „ciągu”. Przy wyliczaniu czegoś, kolejny wiersz rozpoczynamy od małej litery.

W pracach dyplomowych, takich jak prace licencjackie, magisterskie czy inżynierskie, stosowanie wypunktowań jest techniką, która może znacząco poprawić przejrzystość i organizację treści. Wypunktowania pomagają w wyodrębnieniu kluczowych informacji, tworzeniu czytelnych list oraz podkreślaniu najważniejszych elementów, co ułatwia odbiór i zrozumienie tekstu. W artykule tym omówimy zasady efektywnego stosowania wypunktowań w pracach dyplomowych, ich rodzaje, a także przykłady zastosowania.

Zasady stosowania wypunktowań

1. Zachowanie Spójności: Należy utrzymać spójność w stosowaniu wypunktowań w całej pracy. Oznacza to, że jeśli zdecydujesz się na użycie wypunktowań w jednym rozdziale, powinieneś stosować tę samą formę w całym dokumencie. Dotyczy to zarówno stylu wypunktowań (np. kropki, myślniki), jak i ich poziomu.

2. Zwięzłość i Jasność: Wypunktowania powinny być używane do przedstawienia informacji w sposób zwięzły i klarowny. Każdy punkt na liście powinien być krótki i jednoznaczny, a cała lista powinna być uporządkowana w logiczny sposób.

3. Jednorodność Struktury: Wszystkie elementy w danym poziomie wypunktowania powinny mieć tę samą strukturę gramatyczną. Na przykład, jeśli jeden punkt zaczyna się od czasownika w formie bezokolicznika, wszystkie inne punkty powinny również zaczynać się od czasownika w tej samej formie.

4. Hierarchia Punktów: W przypadku, gdy w pracy dyplomowej występuje potrzeba złożonych struktur, można używać różnych poziomów wypunktowań. Należy jednak pamiętać, aby zachować jasną hierarchię i logikę, aby czytelnik mógł łatwo śledzić relacje między poszczególnymi punktami.

5. Unikanie Nadmiaru: Wypunktowania powinny być stosowane umiarkowanie. Nadmiar wypunktowanych list może sprawić, że praca będzie wyglądała chaotycznie. Zamiast stosować listy dla każdego detalu, należy skupić się na kluczowych aspektach i używać wypunktowań w sposób strategiczny.

Rodzaje wypunktowań

1. Wypunktowania punktowe: Najczęściej używane w pracach dyplomowych, polegają na stosowaniu symboli takich jak kropki (•) lub myślniki (–) przed każdym elementem listy. Używane są do prezentowania elementów w porządku nieuporządkowanym.

   Przykład:

   • Zbieranie danych
   • Analiza wyników
   • Opracowanie wniosków

2. Wypunktowania numeryczne: Stosowane do przedstawienia informacji w określonym porządku, gdzie kolejność ma znaczenie. Używane są liczby (1, 2, 3) lub litery (a, b, c) w celu oznaczenia poszczególnych punktów listy.

   Przykład:

   1. Zdefiniowanie hipotezy
   2. Przeprowadzenie eksperymentu
   3. Analiza wyników

3. Wypunktowania hierarchiczne: Używane, gdy lista wymaga dodatkowych poziomów szczegółowości. Hierarchiczne wypunktowania mogą zawierać zarówno główne punkty, jak i podpunkty, które rozwijają lub wyjaśniają główne punkty.

   Przykład:

   • Metody badawcze
     • Eksperyment
       • Projektowanie eksperymentu
       • Przeprowadzanie eksperymentu
     • Wywiady
       • Przygotowanie pytań
       • Analiza odpowiedzi

Przykłady zastosowania wypunktowań

1. Wprowadzenie: Wprowadzenie do tematu może zawierać listę celów badania lub kluczowych zagadnień, które będą omawiane w pracy. Wypunktowania pomagają w klarownym przedstawieniu głównych założeń pracy.

   Przykład: W niniejszej pracy zajmiemy się:

   • Analizą metodologii badań
   • Ocena skuteczności zastosowanych narzędzi
   • Przedstawieniem wyników i ich interpretacją

2. Przegląd literatury: W tej sekcji wypunktowania mogą być użyte do przedstawienia kluczowych teorii, modeli lub badań, które są istotne dla tematu pracy.

   Przykład: Kluczowe teorie w zakresie zarządzania projektami:

   • Teoria zarządzania czasem (Smith, 2018)
   • Model cyklu życia projektu (Johnson, 2020)
   • Strategie zarządzania ryzykiem (Davis, 2019)

3. Metodologia: W tej części wypunktowania mogą pomóc w przedstawieniu kroków badawczych lub metod zastosowanych w badaniu.

   Przykład: Metody badawcze:

   • Analiza danych wtórnych
   • Przeprowadzenie wywiadów z ekspertami
   • Analiza wyników eksperymentów

4. Wyniki badań: Wypunktowania mogą być użyte do przedstawienia kluczowych wyników badań lub głównych wniosków płynących z analizy danych.

   Przykład: Kluczowe wyniki badania:

   • Wzrost efektywności o 15% po wprowadzeniu nowych metod
   • Zmniejszenie kosztów operacyjnych o 10%
   • Poprawa satysfakcji klientów o 20%

5. Wnioski i rekomendacje: W tej części wypunktowania mogą pomóc w klarownym przedstawieniu końcowych wniosków oraz rekomendacji dotyczących dalszych działań lub badań.

   Przykład: Rekomendacje:

   • Wprowadzenie dodatkowych szkoleń dla pracowników
   • Zwiększenie inwestycji w nowoczesne technologie
   • Regularne monitorowanie efektywności wdrożonych rozwiązań

Podsumowanie

Stosowanie wypunktowań w pracach dyplomowych jest efektywnym sposobem na uporządkowanie i przedstawienie informacji w sposób przejrzysty i zrozumiały. Kluczowe jest, aby wypunktowania były używane zgodnie z zasadami spójności, zwięzłości i hierarchii, co pomoże w poprawie struktury i czytelności pracy. Wybór odpowiednich rodzajów wypunktowań i ich umiejętne wykorzystanie zależy od specyfiki treści oraz celu, jaki ma być osiągnięty w danej części pracy.

Ogólne uwagi odnośnie prac licencjackich

1. Należy umieszczać treść wypowiedzi w większych akapitach. Rzadko – i to z uzasadnieniem – jeden akapit może mieścić  jedno(!) lub dwa, trzy zdania. Między poszczególnymi akapitami w obrębie np. paragrafu, powinna być zachowana zasada spójności wypowiedzi.
2 Wyodrębniamy paragrafy wówczas, gdy ich treść przynajmniej mieści się na jednej stronie. Ani paragraf ani podrozdział nie mogą być napisane w oparciu o tylko jedną pozycję, chyba, że w tytule wyraźnie zostanie napisane, np. „Postawy rodzicielskie według Marii Ziemskiej”
3. Treść tytułów rozdziałów, podrozdziałów, paragrafów w pracy musi zgadzać się z zapisem w spisie treści. Również ich numeracja.
4. Uważać na język – styl, szyk, gramatykę, interpunkcję (przed ale, czyli, lecz, dlaczego stawiamy przecinki!!!), a także na stosowanie w pisowni „ę” i „ą” (głównie odmieniając przez osoby). Przypominam, że na końcu zdania powinna pojawić się kropka. Przypominam – nie kropek tylko w tytułach.
5. Wszędzie tam, gdzie podajemy w tekście nazwisko(a) lub piszemy np. „w świetle badań” podajemy źródło, czyli gdzie o tym przeczytaliśmy.
6. Zachować jednakową czcionkę w całej pracy – tak w tekście, jak i w tytułach, ale i w przypisach.